دستور توصیفی
بر اساس واحدهای زبان فارسی
کتاب دستور توصیفی نوشته ی عباسعلی وفایی است.
این کتاب دارای پنج فصل و هر یک از فصول، از چند بخش تشکیلشده است. در فصل اول به تشریح جمله پرداختهشده و ضمن تعریف آن، به اقسام جمله اشاره و ارکان آن توصیف شده است.
مبحث جمله را می توان گستردهتر از مباحث حاضر ارائه داد؛ اما بنا بر اختصار گذاشته شده و ضمن آنکه به مباحث مربوط به حوزۀ معنی شناسی جمله که بسیار گسترده است، در این دستور ذکر نشده است. در فصل دوم به مبحث واحد زبانی «گروه» پرداخته شده است و در آن گروههای «فعلی»، «اسمی»، «صفتی»، «قیدی» و «حرف اضافهدار» توصیف شده است که این فصل خود دربردارندۀ پنج بخش است.
با این یادآوری که در بحث «گروه» تلاش شده تا بیشتر مباحث مربوط به حوزۀ نقش گروهها برجسته شوند و از مباحث دیگر صرف نظر شده است. در فصل سوم به واحد زبانی «واژه» پرداخته شده است و در آن تمام مقولههای دستوری که داخل در واژه هستند، به بحث گذاشته شده است. این فصل حاوی شش بخش با عناوین «فعل»، «اسم»، «ضمیر»، «صفت»، «قید» و «حرف» است. مبحث زبانی «شبه جمله» و «صوت» که در بیشتر دستورها با عنوان یک مقولۀ دستوری بحث شده، در بخش مربوط به «اسم» و «جمله» توصیف شده است. در فصل چهارم به واحد زبانی «تکواژ» پرداخته شده و اقسام و انواع تکواژها توصیف شده است. در فصل پنجم نیز که فصل آخر کتاب است، کوچکترین واحد زبانی، یعنی «واج» بررسی شده و اقسام آن بیان شده است و در این راستا به دستگاه گفتار و واحدهای زِبَرزنجیری گفتار نیز اشاره شده است.
از آنجا که این کتاب، دستور توصیفی «همزمانی» است، مثالهای آن از زبان امروز آورده شده و شعر و متون ادبی هرگز مورد توجه نبوده است؛ زیرا نگارنده بر آن است که زبان ادبی، دستور و قواعد خود را می طلبد و اختلاط مباحث زبان ادب با معیار، غیرعلمی است و در توصیف مسائل دستوری کار عبث و بیهودهای است. ضرورتهای ادبی امکان هنجارگریزی نویسنده یا شاعر را در متن باعث می شود و آن زبان، توصیفشدنی در زبان معیار نیست.
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.