ترجمۀ مجالس النفائس امیرعلی شیر نوائی 

محمدبن مبارک قزوینی 

تذکرۀ مجالس النفائس (تالیف 896 ق) امیرعلی شیرنوائی یکی از منابع اصلی شعر و شاعری در قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری،خصوصا در کانون 

ادبی هرات عهد تیموری است.

اصل این کتاب به زبان ترکی جغتایی است،اما باتوجه به اهمیتش چندبار به زبان فارسی ترجمه شده است.

هشت بهشت نخستین ترجمۀ فارسی این تذکره است که محمدبن مبارک، ملقب به حکیم قزوینی،در صفر 929ق آن را به اتمام رسانده است.

قزوینی در ترجمۀ خود مطالبی را به اصل کتاب افزوده و بسیار در متن آن دخل و تصرف کرده است.

او بسیاری از شاعران فارسی‌سرای ممالک عثمانی را در بهشت ششم و روضۀ دوم بهشت هشتم معرفی کرده که در تذکره‌های دیگر به ندرت 

یافت می‌شود.

نامگانۀ دکتر احمدعلی رجائی بخارائی 

از میان نسل پیشین استادان دانشگاه فردوسی مشهد ، نام دکتر احمدعلی رجائی بخارائی هرچند برای اهل تحقیق و آنها که پای در سنت‌های دانشگاهی  دارند،زنده و آشناست،

اما در میان برخی از دانشجویان نسل شتاب‌زده‌ی روزگار ما کم‌کم داشت از یادها می‌رفت و ضرور می‌نمود که جامعه‌ی دانشگاهی ما  بداند و به یاد بیاورد که در روزگاری نه چندان دور ، چه کسانی میراث گرانسنگ زبان و ادبیات فارسی این کشور را در مراکز دانشگاهی نگاهبانی،ترویج و مدیریت می‌کردند.

این بود که از سالها پیش برآن بودیم که مجموعه‌ای از پژوهش‌ها و یافته‌های شاگردان و ارادتمندان او را در کتابی به نام وی منتشر کنیم تا یادی باشد از یک معلم کامیاب و سرفراز که عمری با آزادگی و شرافت به فرزندان این مرز و بوم خدمت کرد و با تربیت مبرز و کامکار،که بعدها طیف گسترده‌ای از زمامداران ادبیات کشور را تشکیل دادند،درواقع توانست چراغ ادب و فرهنگ و آزادگی را در این سرزمین گیرا و فروزنده نگاه دارد.

وسعت جهان هستی در تصور انسان نمی‌گنجد و با اطمینان باید گفت که عشق در بزرگی و عظمت حتی از جهان هستی نیز برتر و بزرگتر است.

عشق را خداوند از روز اَلست رابطِ بین خود و انسان قرار داده است.

انسان است که به قول کتابهای آسمانی از خداوند است و به سوی او بازمی‌گردد و خداوند پیامبران و کتابهای آسمانی را برای هدایت

این انسان رانده شده فرستاده است تا او را با زبانها و بیانهای گوناگون شایستۀ عشق خدا سازند و به سوی بهشت فراخوانند.

کتاب حاضر شواهد و نمونه‌های زیبا و لطیفی است از عشق خداوند و انسان را به تصویر کشیده است.

فرهنگ فارسی از سدۀ نهم 

مفتاح الفضلا یکی از قدیمی‌ترین فرهنگ‌های فارسی است که محمدبن داو بن محمد بن محمود شادی آبادی آن را در سدۀ نهم در شبۀ قارۀ

هند تالیف کرده است.

مدخل‌های این فرهنگ براساس حرف اول و آخر کلمه در دو قسم ترتیب داده شده است:

قسم واژه‌های مرکب و اصطلاحات شعری.مولف کوشیده است هم اصول تدوین “فرهنگ شعری” را رعایت کند و هم با ارائه تعریف‌های گسترده‌تر و کاربردی‌تر.

اولین قدم‌ها را به سوی تدوین فرهنگ عمومی زبان فارسی بردارد.

قصه،زندگی چند خانواده سنتی ایرانی را در میانه دهه‌های بیست و سی،روایت میکند که جامعه،گذار از گذشته به دنیای نیمه مدرن را

در اوج وقایع تاریخی تکان‌دهنده دنیای آن روز تجربه می‌کند.

حکایت رویارویی مردمان در مواجهۀ با حاکمانی که برای استحکام پایه‌های قدرت خود دست‌یابی به هرکاری را مجاز می‌دانند.

مردمی که در تقابل مظاهر تمدن جدید و عبور از عادت‌های کهن در حال پوست اندازی‌اند.

نوعی برخورد سنت و مدرنیته در سیطرۀ استبداد ذاتی نهادینه شده در جهان شرق و در فرجام شرح زندگانی سراسر رنج و رویای مردمی

که قربانی بی‌رحمی و شقاوت روزگار خویشند.

مجموعۀ حاضر برگزیده‌ای است از مقالاتی که دکتر محمود افشار طی هفتاد سال به رشتۀ تحریر درآورده و اینک در دو جلد به چاپ می‌رسد:

جلد نخست آن،مربوط به مسائل سیاسی روز کشور،پاسخ به شبهاتی دربارۀ نام و حدود ایران،انتقاد از برخی سیاست‌های دولت و اعمال ضدّایرانی روس و

انگلیس است.

جلد دوم این مجموعه به مقاله‌های ادبی،تاریخی و اجتماعی اختصاص یافته و غالبا حاوی روشنگری‌های نویسنده دربارۀ سیاست روسیه در ایران، نقد برخی مسائل اجتماعی ،چند مقاله در موضوعاتی چون اقتصاد و وقف و نیز چند اقتراح و انتقاد ادبی و سیاسی است.

کتاب حاضر طرحی است کلی از تاریخ ملل مختلف ایرانی‌زبان در آسیای مرکزی،یعنی سرزمین‌های دوسوی رودهای جیحون و سیحون و بیابان تکله‌مکان در غرب چین ،

از پیش از تاریخ تا سه قرن نخستین اسلامی.

ریچارد فرای “ایران‌دوست” در کنار استفاده از منابع مکتوب،از آخرین نتایج مطالعات باستان‌شناسی،زبان‌شناسی،قوم‌شناسی و فرهنگ‌عامه نیز بهره برده است 

(تا سال 1996م) تا نشان دهد مردمان ایرانی و فرهنگ ایشان در تحولات سیاسی و اقتصادی آن خطه چه فراز و نشیب‌ها دیده است.

کتاب حاضر پژوهشی است در معرفی دارالضرب‌هایی که سلسله‌های اسلامی(از بنی‌امیه تا قاجار) در آنجا سکه زده‌اند.

مولف در این کتاب پس از ارائه مطالبی دربارۀ پیشینۀ ضرب مسکوکات در ایران و چگونگی آن،به طور الفبایی به معرفی دارالضرب‌های دورۀ اسلامی 

پرداخته است و ذیل هر مدخل سلسله‌هایی را که در هر دارالضرب سکه زده‌اند ذکر کرده،شرح مختصری از تاریخ آن شهر ، عمدتا براساس متون کهن

و منابع سکه‌شناسی، به دست داده است.