سید محمد حسینی

(مشهور به گیسودراز)

ابوالقاسم قشیری یکی از پرکارترین نویسندگان حوزۀ تصوف در سدۀ پنجم محسوب می‌شود.

مشهورترین کتاب او «الرسالة القشیریة» به زبان عربی است.

این کتاب در 55 باب سامان یافته و موضوعاتی مانند اعتقادات صوفیه، ذکر مشایخ طریقت، مراحل سیروسلوک و احوال و مقامات اهل تصوف را در بر دارد.

الرساله از همان زمان حیات مؤلف در زمرۀ مهم‌ترین منابع صوفیه قرار گرفت و نویسندگان دوره‌های بعد، از آن بهره‌ها بردند.

اهمیت این رسالۀ ارزشمند، یکی از صوفیان سدۀ نهم به‌نام «سید محمد حسینی چشتی» مشهور به «گیسودراز» را بر آن داشت تا شرحی به زبان فارسی بر آن بنویسد.

خواننده در شرح الرساله با دو چهره از گيسودراز مواجه است؛  هنگامی که گيسودراز در مقام يک شارح سخن گفته، از تکرار مطالب و اطالۀ کلام دوری کرده است،

زيرا معمولاً ترجمة سخن قشيری که به‌خوبی از عهدۀ آن برآمده، در انتقال مقصود کفايت کرده است.

نقش ديگر گيسودراز در اين متن، منتقدبودن است. نگاه انتقادی او به الرساله موجب شده تا هرجا لازم بوده بعد از ترجمه به نقد اقوال قشيری و ديگر مشايخ بپردازد؛ به عبارت ديگر، گيسودراز، الرساله را مانند مريدی که به خود اجازۀ اظهارنظر در برابر پير را نمي­دهد، شرح نکرده، بلکه شيوه­ای محققانه و منتقدانه در پيش گرفته است.