آوای پهلوانی

کتاب «آوای پهلوانی; مروری بر تاریخ عیاری و جوانمردی در ایران» توسط دکتر اسماعیل آذر نوشته شده است.
کتاب حاضر دارای مطالبی در باب تاریخ مختصر ورزش‌های باستانی و آیین جوانمردی و شعرهایی است که مرشدان زورخانه‌ها در ایران می خوانند.

این شعرها بیشتر در حوزه‌ی اخلاقیات، معرفت، جوانمردی و توصیف‌های مذهبی و از جمله مدایحی درباره‌ی سلطان عاشقان حضرت امام علی (ع) است؛ نیز شعرهایی که جنبه‌ی حماسی و اخلاقی دارند و ویژه‌ی مرشدانی است که خارج از ایران زندگی و کار می کنند.

بعضی شعرها و ترجمه آن‌ها به زبان انگلیسی و آوانویسی آن نیز به خط سیریلیک تاجیکان در کتاب آمده است.
در بخشی از کتاب می خوانید:

ایران در طول تاریخ گذرگاه جنگاوران و حضور اقوام بیگانه بوده و به همین دلیل کمتر روی آرامش دیده است. در این تندباد حوادث و در این دریای متلاطم، گاهی به تشکل‌هایی برمی خوریم که از نظر عقیدتی و شیوۀ کردار قابل توجه هستند. یکی از این تشکل‌ها، عیاران و جوانمردان هستند.
کتاب‌های تاریخ از عیاران بیشتر به صورت دزدان و راهزنان یاد می کنند؛ اما مسیر تاریخ این را تأیید نمی کند. این کتاب می کوشد به پاره‌ای از اختلافات مذکور بپردازد تا مگر به حقیقت امر دست یابد. حافظ در این مورد می فرماید:
کدام اهن دلش آموخت این آیین عیاری
کز اول چون برون آمد ره شب زنده داران زد
بنابراین، نباید در مورد عیاران زود قضاوت کنیم. تاریخ ترجمان کنش‌های زشت و زیبای ماست.