قرآن سرچشمه ی نثر عربی

تکوین و تطور نثر عربی از جاهلیت تا سقوط بغداد

بی تردید نثر در ادب اسلامی، هویت و موجودیت خود را مدیون قرآن کریم است وگرنه شعر که دیوان عرب خوانده می شد، هرگز چنین مجالی بدان نمی داد، چنانکه در روزگار جاهلیت این موقعیت را برای آن فراهم نساخت و تا آن‌جا که مستشرقانی بزرگ چون گیپ و نالینو به طور کلی وجود نثر را در جاهلیت منکر شدند. البته باید اذعان کرد آن‌چه در روزگار جاهلی از سر تسامح نثر خوانده می شود، زیر مجموعه‌ی همان شعری است که دیوان عرب بوده است؛ چه ویژگی عمده‌ی آثار منثور جاهلی اعم از خطابه، سجع کاهنان و امثال و حکم و قصه‌ها، بعدی شفاهی و موسیقیایی داشته است که مولفه اصلی شعر است.
قرآن با گشودن افق‌های جدید بر روی نثر در ادب اسلامی، هویت مستقلی بدان بخشید و آن را از سیطره‌ی شعر یا به قولی از حالت طفیلی خارج ساخت و بدان چنان اقتداری عطا کرد که چند سده‌ی بعد، بستری برای طلوع فرهنگ زرین اسلامی و جلوه‌های مختلف آن در حوزه‌های علوم و فلسفه و ادبیات و … شد.